اصطلاحات ورزش بیلیارد که باید حتما بلد باشید

اصطلاحات ورزش بیلیارد را بلد هستید؟ اگر به بازی های بیلیاردی مثل اسنوکر، بازی ایت، ناین، تن بال و … علاقه دارید اما بعضا اصطلاحات بیلیاردی که در باشگاه ها و بین دوستانتان به گوشتان می خورد را نمی دانید، این مطلب برای شماست؛ چرا که قصد داریم در ادامه اصطلاحات ورزش بیلیارد که همه بیلیاردبازها بلد هستند را به زبان ساده به شما توضیح دهیم تا هم معنا و هم مفهوم آن ها را درک کنید؛ پس حتما در ادامه با بیلیارد کچ همراه بمانید.

اصطلاحات ورزش بیلیارد

بیلیارد و اسنوکر از پرطرفدارترین ورزش ها و بازی هایی هستند که می توانند برای هر آدمی با هر سلیقه ای جذاب و سرگرم کننده باشند. اما بسیار دیده ایم که افراد تازه کار با مشکلاتی در این بازی ها مواجه می شوند! البته این موانع موقت و مقطعی هستند و نیاز نیست نگران آن ها باشید.

---

پیشنهاد مطالعه : آموزش مقدماتی اسنوکر

---

یکی از همین مشکلات، ندانستن اصطلاحات ورزش بیلیارد است! فرض کنید دوستتان به شما می گوید، هنگام ضربه پیتوک ندهید، ولی شما ندانید که معنی پیتوک دادن چیست! یا این که می شنوید که ضربه ای را باید به کمک رست زد، ولی نمی دانید که رست به چه وسیله ای گفته می شود و کار آن چیست و در چه زمانی استفاده می شود!

در این مواقع تنها کاری که باید بکنید این است که خودتان را نگران نکنید و این مطلب را تا انتها با دقت بخوانید تا معنی و مفهوم همه اصطلاحات بازی بیلیارد مثل اسنوکر و پاکت بیلیارد (ایت بال، ناین بال و تن بال) را به زبان ساده یاد بگیرید تا دیگر کارکرد هر کدام را بدانید و با خیالی آسوده، بین دوستان و بازیکنان دیگر بیلیارد، صحبت کنید و با آن ها به رقابت بپردازید یا حتی در صورت این که کسی معنی اصطلاحی را نمی دانست، شما به او مفهوم آن اصطلاح را توضیح دهید.

از طرف دیگر نخستین گام برای حرفه ای شدن در هر چیزی، یادگیری قوانین و اصطلاحات مرسوم و رایج آن است و اسنوکر و پاکت بیلیارد نیز از این قائله مستثنی نیست و شما برای این که بتوانید حرفه ای شوید، مسابقات شرکت کنید و یا حتی با دوستان خود به رقابت بپردازید، در گام نخست باید درک کنید که بازی های بیلیاردی چه هدفی را دنبال می کنند و اصطلاحات مهم بیلیارد در زمان های مختلف از بازی، چه معنا و مفهومی دارند؛ البته اصطلاحات بیلیارد خیلی زیاد نیست و یادگیری آن به سادگی و با کمی تمرین امکان پذیر است، پس همراه ما بمانید.

اصطلاحات تجهیزات بیلیارد

1. چوب بیلیارد – Cue : هر بازیکنی برای بازی به یک چوب احتیاج دارد. بازیکنان با استفاده از چوب و ضربه زدن به یک توپ بازی را آغاز می کنند و در ادامه نیز همین کار را انجام می دهند. جالب است بدانید که هر چوب از بخش های گوناگونی تشکیل شده است و تجهیزات زیادی برای کنترل و دسترسی بهتر چوب به نقاط دورتر وجود دارند که رست، رست اسپایدر و اکستنشن را شامل می شود.

2. رست – Rest : رست ابزاری است که برای دسترسی چوب بیلیارد به نقاط دورتر میز مورد استفاده قرار می گیرد؛ بدین صورت که چوب بر روی رست قرار می‌ گیرد و بازیکن به وسیله آن می تواند به توپی که در فاصله‌ ای دور‌تر از او قرار دارد، ضربه وارد کند. رست‌ ها می توانند اشکال، اندازه و انواع گوناگونی داشته باشند.

3. رست اسپایدر – Spider Rest : نوعی از رست است که در کنار طول، بر ارتفاع چوب هم اضافه می کند تا در صورت چسبیده بودن دو توپ، بازیکن بتواند به کیوبال، بدون خطا ضربه بزند.

4. نوک چوب – Tip : تیپ به معنی نوک چوب است و فرق اساسی بین چوب‌ های بیلیارد و اسنوکر در همین بخش است. به صورت کلی به دلیل حجم بیشتر توپ‌ ها در بازی پاکت بیلیارد، چوب‌ های این بازی، تیپی بزرگ‌ تر از تیپ چوب اسنوکر دارند.

5. گچ – Chalk : گچ به نوک چوب کشیده می‌ شود تا در زمان ضربه زدن به توپ بیلیارد، لغزشی ایجاد نشود.

6. اکستنشن – Extension : اکستنشن قطعه‌ ای است که با پیچ شدن به انتهای چوب، طول آن را بیشتر می کند؛ بدین ترتیب بازیکن می توانند به فواصل دورتری از میز دسترسی داشته باشند و ضربه های ساده تری را بزنند.

7. مثلث – Rack : وسیله ای پلاستیکی و مثلث‌ شکل است که شارها قبل از آغاز بازی درون آن قرار می‌ گیرند و به دلیل مثلثی‌ شکل بودنشان با عنوان Triangle هم شهرت دارند.

8. دستکش بیلیارد : یکی از لوازم جانبی بیلیارد پاکت است که همواره بر روی دستی که با آن پل می بندیم، کشیده می شود و ضربه زدن به توپ را ساده تر می کند. استفاده از دستکش در بازی پاکت، معمولا بین بازیکنان حرفه ای نیز شایع است. آموزش بازی بیلیارد پاکت را اینجا به صورت رایگان در اختیارتان قرار داده ایم!!

اصطلاحات مربوط به توپ بیلیارد

1. کیوبال – Cue Ball : اصلی ترین توپ بازی، کیوبال یا همان توپ سفید است که بازیکنان با ضربه زدن به آن، بازی می کنند و به رقابت می پردازند.

2. توپ هدف – Object Ball : توپ هدف به توپی می گویند که بازیکن می خواهد با حرکت دادن کیوبال، به آن ضربه بزند.

3. توپ‌ های تک‌ رنگ – Solid Balls : مربوط به توپ‌ هایی است که رنگ‌ های گوناگون و عددی بین یک تا 8 دارند.

4. توپ‌ های دو‌رنگ – Stripe Balls : توپ دو رنگ یا نواردار، به توپ هایی می گویند که با وجود رنگ‌ های متنوع، در داشتن دو نوار سفید رنگ تفاهم دارند. بر روی توپ‌ های نوار‌دار در بازی بیلیارد عددی بین 9 تا 15 درج شده است.

5. شار – Shar : این اصطلاح در ایران رایج است و به معنی “گوی” است که از زبان روسی می آید. از این لغت به عنوان معادلی برای واژه‌ “توپ” استفاده می‌ شود.

اصطلاحات مربوط به میز بیلیارد

1. باند – Cushion : به لبه‌های میز بیلیارد و اسنوکر که به صورت معمول جنسی آن پلاستیکی است، باند یا کوشن گفته می شود. جالب است بدانید که کیفیت یک میز، تا حدود زیادی به سلامت باند‌ها وابسته است.

2. سوراخ یا پاکت – Pocket : هر میز بیلیارد و اسنوکری 6 سوراخ دارد که به نام پاکت نیز شناخته می شود و به دو قسمت کلی پاکت های کرنر (گوشه میز) و پاکت های ساید (کناری میز) تقسیم بندی می شود.

3. پارچه – Cloth : سطح میز بیلیارد و اسنوکر را پارچه‌ ای از جنس پشم و ماهوت می‌ پوشاند که رنگ‌ هایی مختلفی دارد، ولی برای اسنوکر همواره سبز است و برای پاکت بیلیارد نیز معمولا سبز یا آبی است، به این خاطر که خطای دید را تا حدود زیادی کاهش می دهد.

4. خط بالک – Baulk : بیشت میز‌های بیلیارد و تمامی میز‌‌های اسنوکر از یک خط افقی در انتهای خود برخوردارند که خط بالک گفته می شود.

5. منطقه d در اسنوکر – D zone : محیطی از سطح یک میز بازی که برای کاشتن کیوبال و آغاز مجدد کاربرد دارد. نام این قسمت متناسب با شکل ظاهریش است که شبیه حرف D در الفبای انگلیسی‌ است و در میزهای اسنوکر دیده می شود.

اصطلاحات حرکتی بازیکن‌ ها

1. تعادل – Balance : هر بازیکنی در زمان زدن ضربه، باید تعادل خود را به خود حفظ کند و باید به صورتی روی میز قرار گیرد که در آن حالت تعادل بیشتری دارد و ضربه ساده تر و دقیق تری را می تواند بزند.

2. پل – Bridge : بازیکنان از یک دست به منظور نگهداری و از دست دیگر برای هدایت چوب استفاده می‌ کنند. اشکال خاصی از دست که موجب هدایت دقیق تر و بهتر چوب می شود، پل نامیده می شود.

3. گریپ – Grip : نحوه قرار‌گیری چوب در دست بازیکن، گریپ نام دارد.

4. ایستادن – Stance : یک ضربه خوب در بیلیارد یا اسنوکر تا حدود زیادی به نحوه ایستادن بازیکن وابسته است که با عنوان Stance در دنیای بیلیارد و اسنوکر از آن یاد می کنند.

5. عقب کشیدن – Back swing : اصطلاحی است که به عقب کشیدن چوب قبل از ضربه زدن به توپ نسبت داده اند.

6. ضربه‌ نمایشی – Trick Shot : ضرباتی که به شکل نمایشی از طرف بازیکن اجرا می شود.

7. فریم – Frame : یک دست از بازی را فریم می گویند که از شروع بازی تا وقتی همه توپ ها پات شوند را در بر می گیرد. تعداد فریم های یک بازی می تواند متفاوت باشد. این اصطلاح بیشتر برای مسابقات اسنوکر استفاده می شود. فرضا اگر بازی 18 فریم داشته باشد، هر بازیکنی که اول بتواند 10 فریم را ازآن خود کند، برنده کل بازی خواهد بود.

اصطلاحات مربوط به ضربات در بیلیارد

1. ضربه‌ آغازین – Break Off : بعد از چیدن شار‌ها با مثلث، نوبت به ضربه‌ آغازین می‌ رسد که باعث تماس کیوبال و دیگر شار‌ها برای نخستین مرتبه می‌ شود.

2. پات کردن – Pot : وقتی که کیوبال به شار هدف برخورد نماید و آن را به درون هر کدام از سوراخ‌ ها بفرستد، به اصطلاح توپ پات شده است.

3. نقطه افت : قسمتی از توپ هدف که هدف‌ گیری آن موجب پات شدن می‌ شود را نقطه افت می گویند.

4. خط افت : خطی فرضی که کیوبال و نقطه‌ افت را به یک دیگر وصل می کند.

5. توپ آزاد – Free Ball : پس از ارتکاب خطا توسط حریف، بازیکن در صورت وجود تداخل بین توپ ها، می‌ تواند هر توپی را شار قرمز تصور کرده و به هر توپی ضربه بزند و حتی با پات کردن آن توپ، یک امتیاز کسب نماید. این اصطلاح تنها در بازی اسنوکر کاربرد دارد.

6. دابل – Double : وقتی که بازیکن در هدف گرفتن مستقیم شار مورد نظر ناتوان باشد و با استفاده از باند میز، کیوبال را به سمت هدف بفرستد و توپ هدف را پات کند، به این ضربه دابل گفته می شود. نشانه‌ هایی که در اطراف میز بیلیارد و اسنوکر وجود دارد، در راستای بهتر عملی شدن این ضربات، کمک بسیار زیادی به بازیکنان می کند.

7. ضربه پرشی – Jump shot : بازیکن به شکلی به کیوبال ضربه می زند تا از سطح میز بلند شود. به صورت کلی زمانی از این ضربه استفاده می شود که بازیکن ماسک شده باشد؛ نکته تکمیلی جالب این که این نوع ضربه در اسنوکر خطاست ولی در پاکت بیلیارد می توان از آن استفاده کرد و ضربه قانونی به حساب می آید.

8. ضربه دفاعی – Defensive shot : بعضی اوقات به صورتی ضربه زده شود که به حریف موقعیت مناسبی برای پات کردن داده نشود؛ به این ضربات، سیفتی هم گفته می شود.

9. اسکرچ – Scratch : بعضی مواقع شما نباید توپ حریف را پات کنید، وگرنه جریمه خواهید شد؛ به این حالت scratch گفته می شود. در این مواقع توپ حریف به نقطه فوت یا پا باز می گردد و حریف توپ در دست خواهد شد.

اصطلاحات مربوط به امتیاز‌گیری بازیکنان

1. امتیاز متوالی – Break : اشاره به امتیازگیری و یا پات کردن متوالی یک بازیکن دارد. برای مثال بریک 50 یعنی این که بازیکن بدون این که خطایی مرتکب شود و یا نتواند توپ مورد نظر خود را پات کند، توانسته به بهترین شکل عمل کند و امتیازات پشت سرهم به دست آورد.

2. فروزن بال – Frozen Ball : فروزن بال به معنی توپ محصور شده است. وقتی مجاز به استفاده از این اصطلاحیم که توپ هدف به یک توپ دیگر یا باند میز چسبیده و کار بازیکن از حالت عادی اندکی دشوارتر شده باشد.

3. ماسک شدن – Mask : ماسک شدن را وقتی مشاهده می کنیم که توپ هدف به وسیله توپ‌ هایی که اجازه ضربه زدن به آن ها را ندارید، احاطه و از دسترس شما خارج شده باشد.

4. حداکثر امتیازات – Maximum Break : یکی از اصطلاحات بازی اسنوکر است که به دریافت حداکثر امتیازات در یک بازی اشاره دارد. وقتی که بازیکن 15 توپ قرمز و 15 توپ سیاه را به تناوب پات کند، به امتیاز کامل یک بازی اسنوکر دست پیدا خواهد کرد و حریف فرصت بازی کردن را به دست نخواهد آورد. جالب است بدانید که حداکثر امتیازات در بازی اسنوکر، 147 امتیاز است.

5. پیتوک – Foul : یکی دیگر از اصطلاحات ورزش بیلیارد که کاربرد زیادی هم دارد، پیتوک است که نوعی خطا در بازی به حساب می آید و در زمان های زیر شاهد آن هستیم:

• کیوبال به هیچ شاری بر روی میز برخورد نکند؛
• کیوبال به وسیله بازیکن پات و یا از بازی خارج گردد؛
• کیوبال در اولین ضربه‌ خود به توپ‌ های خودی یا توپ شماره 8 برخورد نماید؛
• پس از ضربه به کیوبال، هیچ کدام از توپ‌ ها با هیچ کدام باندها برخورد نکنند؛
• بازیکن با حرکتی اضافه موجب تغییر محل قرارگیری توپ‌ ها یا نقشه کلی بازی شود؛

6. بریک سنچری – Century break : به بریکی می گویند که بازیکن به شکل یک ضرب و پیوسته، 100 امتیاز و یا بیشتر را ثبت نماید. این اصطلاح در بازی اسنوکر کاربرد دارد و بین حرفه ای ها بیشتر به چشم می خورد.

نتیجه گیری و کلام پایانی

اصطلاحات ورزش بیلیارد برای شاخه‌ های گوناگون بیلیارد مثل اسنوکر و پاکت بیلیارد متفاوت است ولی ما سعی کردیم در این مطلب، اصطلاحات بازی بیلیارد را به صورت کلی بیاوریم که بعضی از آن ها برای پاکت بیلیارد و بعضی دیگر برای اسنوکر کاربرد دارد و برخی هم برای هر دو مورد استفاده قرار می گیرند.

به یاد داشته باشید که همه حرکات و موقعیت‌ های مختلف و همچنین اجزای این ورزش نامگذاری شده است تا بتوانیم به سادگی هرچه تمام تر با آن ارتباط برقرار کنیم و زبانی بین المللی وجود داشته باشد که به وسیله آن بازیکنان کل دنیا بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

البته اصطلاحات حرفه ای دیگری هم در ورزش المپیکی بیلیارد وجود دارد که در موارد خاص تر کاربرد دارد، ولی برای شروع به همین اصطلاحات مسلط شوید، کافی خواهد بود.

همان طور که قول داده بودیم، در این مقاله اصطلاحات ورزش بیلیارد را به زبان ساده به شما آموزش دادیم؛

در پایان همچنین اگر دوست دارید بیوگرافی رونی سالیوان (نابغه اسنوکر جهان) را مطالعه کنید، به هیچ عنوان این مطلب را از دست ندهید.

بین اصطلاحات اسنوکر و بیلیارد، اگر موردی است که جا مانده است و یا شما معنی آن را نمی دانید، حتما در بخش دیدگاه ها بنویسید تا معنی آن را به شما بگوییم؛

 

نویسنده: احسان رباط جزی (مدیر تولید محتوا)